Cumhuriyet ilan edildi

GÜNÜN OLAYI

Cumhuriyet İlan Edildi (1923)

28 Ekim 1923 günü Çankaya’da İsmet Paşa (İnönü), Fethi Bey (Okyar), Kâzım Paşa (Özalp), Kemalettin Sami Paşa, Halit Paşa, Rize Meb’usu Fuat ve Afyon Karahisar Meb’usu Ruşen Eşref Bey, Mustafa Kemal Paşanın misafirleri olarak akşam yemeğine davet edilmişlerdi. Bu toplantıda mevcut hükümetin istifası üzerine yeni hükümetin nasıl kurulacağı meselesi konuşulurken Mustafa Kemal ‘’ yarın Cumhuriyet ilân edeceğiz’’ dedi ve bu doğrultuda çalışmalar yapıldı. 29 Ekim 1923 tarihinde TBMM verilen önergeyi kabul ederek anayasa değişikliği yaptı ve cumhuriyet ilan edildi. Böylece yeni Türk devletinin yönetim şekli ve adı belli oldu. Aynı gün Mustafa Kemal cumhurbaşkanı seçildi.

GÜNÜN ÖNEMLİ OLAYLARI

Azeri Okullarında Türkçe Yasağı Kaldırıldı (1900)

İran şahı Muzafferüddin Kacar İstanbul’da II.Abdülhamit’le yaptığı görüşmede Azerbaycan okullarında uygulanan Türk dili yasağını kaldırma sözü verdi.

Mısır’a Komplo Hazırlandı (1956)

Mısır devlet başkanı Nasır batılıların dayattığı Süveyş Kanalının milletlerarası kontrol altına alınması teklifini reddetti. Bunun üzerine İngiltere ve Fransa Süveyş Kanalına el koymak için bir komplo hazırladılar. Komplonun baş aktörü İsrail idi. Komplo gereğince İsrail 29 Ekim 1956 günü iki yönden Mısır’a karşı ani bir saldırı başlattı. İngiltere ve Fransa bu savaşı bahane ederek Süveyş kanalına el koyma planı yapmışlardı.

Balkan Savaşının Faturası Hükümete Kesildi (1912)

Balkan Savaşının hemen arkasından uğranılan yenilgi sonrası Gazi Ahmet Muhtar Paşa hükümeti baskılar neticesinde 29 Ekim 1912’de istifa etmek zorunda kaldı. Yeni hükümet dış politikada İngiltere yanlısı olarak bilinen Kamil Paşa tarafından kuruldu. Fakat savaşın kötü gidişi durdurulamadı.

Osmanlı Devleti I.Dünya Savaşına Girdi (1914)

Amiral Souchon komutasındaki Osmanlı donanması içerisinde Almanlardan satın alındığı açıklanan Yavuz ve Midilli gemileri de olduğu halde Karadeniz’e açıldı ve 28-29 Ekim gecesi Rusya’nın Odesa ve Sivastopol limanlarını topa tuttu. Bu olay ile artık Osmanlı Devleti fiilen I. Dünya savaşına girmiş oldu.

Atatürk İlk Kez Cumhuriyet Bayramı Törenlerine Katılamadı (1938)

Sağlık durumu iyice kötüleşen Mustafa Kemal Atatürk, Ankara’da ki cumhuriyet bayramı kutlamalarına ilk kez katılamadı. 

İlk Türk Otomobili ‘’Devrim’’ Cumhurbaşkanına Teslim Edildi (1961)

Türk Mühendislerinin gayretli çalışmaları ile yapılan dört otomobilden oluşan ilk grup ‘’devrim’’adlı otomobil 29 Ekim 1961 günü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e takdim edildi. Ancak Cumhurbaşkanının otomobiline benzin konulmasının unutulması büyük çaba ile yapılan bu ilk Türk otomobilinin de sonu oldu.  Basının olayı İlk Türk otomobilinin bozulduğu şeklinde küçümseyerek olayı haber yapması ilginçtir.

Bakü–Tiflis–Ceyhan Petrol Boru Hattı’na Destek (1998)

29 Ekim 1998’de, ABD, Azerbaycan, Türkiye, Gürcistan, Kazakistan ve Özbekistan, imzaladıkları Ankara Deklerasyonu ile Bakü–Tiflis–Ceyhan Petrol Boru Hattı’na olan desteklerini ilan ettiler.

Öğretmen Katili Terörist Uçak Kaçırdı (1998)

Diyarbakır'da 4 öğretmeni katletmekten aranan bir terörist Erdal Aksu  THY'nin Adana-Ankara seferini yapan uçağını, 33 yolcu ve 6 kişilik mürettebatıyla 29 Ekim 1998 günü kaçırdı. Uçağı kaçıran terörist, ölü olarak ele geçirildi.

GÜNÜN DİĞER ÖNEMLİ OLAYLARI 

1924- Milletler Cemiyeti Konseyinde, Türk-Irak sınırı, Musul’u Irak’ta bırakacak biçimde saptandı.

1927- Irak’ta yapılan kazılarda, Ur kenti yakınlarında 5 bin yıl öncesine ait olduğu belirlenen bir molekül takımı bulundu.

1930- Ankara’daki Cumhuriyet Bayramı törenlerine Yunanistan Başbakanı Venizelos da katıldı.

1933- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal,  Cumhuriyetin 10. Yılı’nda ünlü nutkunu okudu.

1954- Dr. Hikmet Kıvılcımlı Vatan Partisi’ni kurdu.

1987- Cumhuriyetin 64. yılında yerli yapım F-16 uçağı uçtu.

1992- Türkiye ile Irak’ın kuzeyi arasında stratejik öneme sahip Sinhat Boğazı, TSK’nin eline geçti. Çatışmalarda 90 terörist öldürüldü.

1992- Kazakistan ve Türkmenistan, ilk büyükelçiliklerini Ankara’da açtılar.

1998- Cumhuriyetin 75. yıldönümü, bütün yurtta, dış temsilciliklerde ve KKTC’de coşkuyla kutlandı.

1998- Amerikalı astronot John Gleen 36 yıl aradan sonra 77 yaşında, Discovery mekiğiyle yeniden uzaya gitti.

2006 - Nijerya'nın başkenti Abuja'da Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra 104 yolcusuyla düştü: 6 kişi kurtuldu.

Tarih Dosyası / Dünya Bülteni